Kochanowski, Jan

Polski poeta epoki renesansu, sekretarz królewski, wojski sandomierski w latach 1579–1584, prepozyt poznański w latach 1566–1574.

  • Do dziewki

    A co wiedzieć, gdzie chodzisz, moja dziewko śliczna,
    A mnie tymczasem trapi tęśkność ustawiczna;

  • Do Gościa

    Jeśli darmo masz te książki, 
    A spełna w wacku pieniążki, 

  • Do gościa (II)

    Nie pieść się długo z mymi książeczkami, 
    Gościu, boć rzeką: "Bawisz się fraszkami."

  • Do Hanny

    Chyba by nie wiedziała, co znaczy twarz blada 
    I kiedy kto nie g'rzeczy, Hanno, odpowiada, 

  • Do Jakuba

    Że krótkie fraszki czynię, to, Jakubie, winisz? 
    Krótsze twoje nierówno, bo ich ty n

  • Do Jósta

    Wiesz, coś mi winien; miejże się do taszki, 
    Bo cię wnet włoże, Jóstcie, między fraszki!

  • Do Magdaleny

    Ukaż mi się, Magdaleno, ukaż twarz swoję,
    Twarz, która prawie wyraża różą oboję.

  • Do Mikołaja Firleja

    Jesliby w moich książkach co takiego było, 
    Czego by się przed panną czytać nie godziło, 

  • Do paniej (I)

    Pani jako nadobna, tak też i uczciwa! 
    Patrząc na twą wdzięczną twarz, rymów mi przybywa, 

  • Do paniej (II)

    Co usty mówisz, byś w sercu myśliła, 
    Barzo byś mię tym, pani, zniewoliła; 

  • Do Pawła

    Pawle, rzecz pewna, u twego sąsiada 
    Możesz długiego nie czekać obiada, 

  • Do Walka

    Walku mój, tym mię nie rozgniewasz sobie, 
    Że się me fraszki kiepstwem zdadzą tobie. 

  • Epitaf[ijum] Kry[sztofowi] Sien[ieńskiemu]

    Tylko cię tu na ziemię szczęście ukazało, 
    Dalej cię mieć, Krysztofie, na świecie nie chciało. 

  • Epitafium Hannie Kochanowskiej

    I tyś, Hanno, za siostrą prędko pospieszyła 
    I przed czasem podziemne kraje nawiedziła, 

  • Epitafium Kosowi

    Z żalem i z płaczem, acz za twe nie stoi, 
    Mój dobry Kosie, towarzysze twoi 

  • Fraszki nieprzyzwoite

    O Kachnie
    Kachna się każe w łażni przypatrować,

  • Gdy Polacy w piłke grają

    Gdy Polacy w piłke grają
    Wszyscy Chętnie oglądają

  • Hymn

    Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary?
    Czego za dobrodziejstwa, którym nie masz miary?

  • Księgi pierwsze - Pieśń I

    Byś wszystko złoto posiadł, które - powiadają -
    Gdzieś daleko gryfowie i mrówki kopają;

  • Księgi pierwsze - Pieśń II

    Serce roście patrząc na te czasy!
    Mało przed tym gołe były lasy,

  • Księgi pierwsze - Pieśń III

    Dzbanie mój pisany,
    Dzbanie polewany,

  • Księgi pierwsze - Pieśń IV

    Złota to strzała i krom wszego jadu była,
    Którą mię niepochybna Miłość ugodziła;

  • Księgi pierwsze - Pieśń IX

    Chcemy sobie być radzi?
    Rozkaż, panie, czeladzi,

  • Księgi pierwsze - Pieśń V

    Kto ma swego chleba,
    Ile człeku trzeba,

  • Księgi pierwsze - Pieśń VI

    Acz mię twa droga, miła, barzo boli,
    Nie chcę cię trzymać przeciw twojej woli;

  • Księgi pierwsze - Pieśń VII

    Trudna rada w tej mierze: przyjdzie się rozjechać,
    A przez ten czas wesela i lutnie zaniechać.

  • Księgi pierwsze - Pieśń VIII

    Gdzieśkolwiek jest, Bożeć, pośli dobrą godzinę!
    Jaciem twój był jako żywo i twoim zginę.

  • Księgi pierwsze - Pieśń X

    Kto mi dał skrzydła, kto mię odział pióry
    I tak wysoko postawił, że z góry

  • Księgi pierwsze - Pieśń XI

    Stronisz przede mną, Neto nietykana,
    By więc sarneczka, kiedy obłąkana

  • Księgi pierwsze - Pieśń XII

    Muszę wyznać, bo się już nie masz na co chować:
    Nigdy bych był nie wierzył, bych tak miał żałować,

  • Księgi pierwsze - Pieśń XIII

    O piękna nocy nad zwyczaj tych czasów,
    Patrz na nas jasno wpośrzód tych tu lasów,

  • Księgi pierwsze - Pieśń XIV

    Patrzaj, jako śnieg po górach się bieli,
    Wiatry z północy wstają,

  • Księgi pierwsze - Pieśń XIX

    Żal mi cię, niebogo,
    Że nie masz nikogo,

  • Księgi pierwsze - Pieśń XV

    Nie za staraniem ani prze mą sprawę,
    Miła, po tobie znam taką postawę;

  • Księgi pierwsze - Pieśń XVI

    Królom moc na poddane i zwierzchność dana,
    A królowie zaś mają nad sobą pana,

  • Księgi pierwsze - Pieśń XVII

    Słońce już padło, ciemna noc nadchodzi,
    Nie wiem, co za głos uszu mych dochodzi;

  • Księgi pierwsze - Pieśń XVIII

    Czołem za cześć, łaskawy mój panie sąsiedzie,
    Boże nie daj u ciebie bywać na biesiedzie!

  • Księgi pierwsze - Pieśń XX

    Miło szaleć, kiedy czas po temu,
    A tak, bracia, przypij każdy swemu,

  • Księgi pierwsze - Pieśń XXI

    Ty spisz, a ja sam na dworze
    Jeszcze od wieczornej zorze

  • Księgi pierwsze - Pieśń XXII

    Ty spisz, a ja sam na dworze
    Jeszcze od wieczornej zorze

  • Księgi pierwsze - Pieśń XXIII

    Nieźle czasem zamilczeć, co człowieka boli,
    By nie znał nieprzyjaciel, że cię ma po woli;

  • Księgi pierwsze - Pieśń XXIV

    Zegar, słyszę, wybija,
    Ustąp, melankolija!

  • Księgi pierwsze - Pieśń XXV

    Użałuj się, kto dobry, a potłucz zawiasy
    I mnie samę wrzuć w ogień; bo prze te niewczasy

  • Księgi wtóre - Pieśń I

    Przeciwne chmury słońce nam zakryły
    I niepogodne deszcze pobudziły;

  • Księgi wtóre - Pieśń II

    Nie dbam, aby zimne skały
    Po mym graniu tańcowały;

  • Księgi wtóre - Pieśń III

    Nie wierz Fortunie, co siedzisz wysoko;
    Miej na poślednie koła pilne oko:

  • Księgi wtóre - Pieśń IV

    W twardej kamiennej wieży i za troistymi
    Drzwiami siedząc Danae nieprzełomionymi,

  • Księgi wtóre - Pieśń IX

    Nie porzucaj nadzieje,
    Jakoć się kolwiek dzieje:

  • Księgi wtóre - Pieśń V

    Wieczna sromota i nienagrodzona
    Szkoda, Polaku! Ziemia spustoszona

  • Księgi wtóre - Pieśń VI

    Królewno lutnie złotej i rymów pociesznych,
    Ochłodo myśli tesznych,

  • Księgi wtóre - Pieśń VII

    Słońce pali, a ziemia idzie w popiół prawie,
    Świata nie znać w kurzawie;

  • Księgi wtóre - Pieśń VIII

    Nie frasuj sobie, Mikołaju, głowy,
    Kto ma być królem; już dekret gotowy

  • Księgi wtóre - Pieśń X

    Może kto ręką sławy dostać w boju,
    Może wymową i rządem w pokoju;

  • Księgi wtóre - Pieśń XI

    Stateczny umysł pamiętaj zachować,
    Jesli cię pocznie nieszczęście frasować;

  • Księgi wtóre - Pieśń XII

    Nie masz, i po drugi raz nie masz wątpliwości,
    Żeby cnota miała być kiedy bez zazdrości:

  • Księgi wtóre - Pieśń XIII

    Panu dzięki oddawajmy,
    Jego łaskę wspominajmy,

  • Księgi wtóre - Pieśń XIV

    Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie,
    A ludzką sprawiedliwość w ręku trzymacie,

  • Księgi wtóre - Pieśń XIX

    Jest kto, co by wzgardziwszy te doczesne rzeczy
    Chciał ze mną dobrą tylko sławę mieć na pieczy,

  • Księgi wtóre - Pieśń XV

    Nie zawżdy Apollo strzela,
    Ale łuk z lutnią podziela;

  • Księgi wtóre - Pieśń XVI

    Nic po tych zbytnich potrawach; nic po tym
    Śrzebrze na służbie i obiciu złotym;

  • Księgi wtóre - Pieśń XVII

    Niegodzien tego ten świat zawikłany,
    Aby miał na nim, rozumem nadany,

  • Księgi wtóre - Pieśń XVIII

    Ucieszna lutni, w której słodkie strony
    Bijąc Amfijon kamień rozproszony

  • Księgi wtóre - Pieśń XX

    Jaką, rozumiesz, zazdrość zjednałeś sobie,
    Zacny biskupie, w mojej małej osobie,

  • Księgi wtóre - Pieśń XXI

    Srogie łańcuchy na swym sercu czuję;
    Lecz to szczęściem szacuję,

  • Księgi wtóre - Pieśń XXII

    Proszę, jesli się z tobą co śpiewało,
    Co by i ten rok, i dalej trwać miało,

  • Księgi wtóre - Pieśń XXIII

    Nie zawżdy, piękna Zofija,
    Róża kwitnie i lelija;

  • Księgi wtóre - Pieśń XXIV

    Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony
    Polecę precz, poeta, ze dwojej złożony

  • Księgi wtóre - Pieśń XXV

    Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary?
    Czego za dobrodziejstwa, którym nie masz miary?

  • Modlitwa o deszcz

    Wszego dobrego Dawca i Szafarzu wieczny,
    Tobie ziemia, spalona przez ogień słoneczny,

  • Muza

    Sobie śpiewam a Muzom. Bo kto jest na ziemi,
    Co by serce ucieszyć chciał pieśniami memi?

  • Na Barbarę

    Jakoś mi już skaczesz słabo, 
    Folguj sobie, miła Barbaro, proszę cię. 

  • Na dom w Czarnolesie

    Panie To Moja Praca, A Zdarzenie Twoje
    Raczyż Błogosławieństwo Dać Do Końca Swoje

  • Na grzebień

    Nowy to fortel a mało słychany: 
    Na śrebrną brodę grzebień ołowiany.

  • Na hardego

    Nie chcę w tej mierze głowy psować sobie, 
    Bych sie, mój panie, miał podobać tobie: 

  • Na Konrata

    Milczycie w obiad, mój panie Konracie; 
    Czy tylko na chleb gębę swą chowacie?

  • Na Młodość

    Jakoby Też Rok Bez Wiosny Mieć Chcieli,
    Którzy Chcą, Żeby Młodzi Nie Szaleli.

  • Na nabożną

    Jesli nie grzeszysz, jako mi powiadasz, 
    Czego się, miła, tak często spowiadasz?

  • Na nieodpowiednią

    Odmów, jeslić nie po myśli, daj, masz li dać wolą; 
    Słuchając słów niepotrzebnych aż mię us

  • Na niesławną

    Miałem nadzieję, że mi zyścić miano, 
    Tak jako było z chucią obiecano; 

  • Na pieszczone ziemiany

    Gniewam się na te pieszczone ziemiany, 
    Co piwu radzi szukają przygany. 

  • Na starą

    Teraz by ze mną zygrywać się chciała, 
    Kiedyś, niebogo, sobie podstarzała. 

  • Na swoje księgi

    Nie dbają moje papiery 
    O przeważne bohatery; 

  • Na utratne

    Na przykrej skale, gdzie nikt nie dochodzi, 
    Zielone drzewo słodkie figi rodzi, 

  • Na Zdrowie

    Szlachetne Zdrowie,
    Nikt Się Nie Dowie,

  • O chmielu

    Co to za sałata rana, 
    Rózynkami posypana? 

  • O dobrym panie

    Dobry pan jakiś, jadąc sobie w drogę, 
    Ujźrzał u dziewki w polu bossą nogę. 

  • O Hannie

    Serce mi zbiegło, a nie wiem inaczej, 
    Jedno do Hanny, tam bywa naraczej. 

  • O Jędrzeju

    Z sercem się ro[z]śmiał Jędrzeja słuchając, 
    Kiedy do domu przyszedł narzekając: 

  • O Kachnie

    Kachna sie każe w łaźni przypatrywać, 
    Jeslibych ją chciał nago wymalować; 

  • O kocie

    Słychał kto kiedy, jako ciągną kota? 
    Nie zawżdy szuka wody ta robota, 

  • O Łazickim a Barzym

    Łazicki z Barzym, gospodarzu miły, 
    Jesliś nieświadom, jakowej są siły, 

  • O miłości

    Próżno uciec, próżno się przed miłością schronić,
    Bo jako lotny nie ma pieszego dogonić?

  • O rozkoszy

    Rozkoszy na świat szczerej nie podano, 
    ale do każdej żółci przymieszano. 

  • O sobie

    Dopiero chcę pisać żarty 
    Przegrawszy pieniądze w karty; 

  • O tymże

    Wczora pił z nami, a dziś go chowamy; 
    Ani wiem, czemu tak hardzie stąpamy. 

  • O zazdrości

    Ani przyjaciel, ani wielkość złota, 
    Ani uchowa złej przygody cnota; 

  • O żywocie ludzkim

    Fraszki to wszystko, cokolwiek myslimy, 
    Fraszki to wszystko, cokolwiek czynimy. 

  • Ofiara

    Łuk i sajdak twój, Febe, niech będzie, lecz strzały 
    W sercach nieprzyjacielskich w dzień boju zos

  • Raki

    Folgujmy paniom nie sobie, ma rada, 
    Miłujmy wiernie nie jest w nich przysada. 

  • Sen

    Uciekałem przez sen w nocy, 
    Mając skrzydła ku pomocy, 

  • Tren I

    Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe
    I lamenty, i skargi Symonidowe,

  • Tren II

    Jeslim kiedy nad dziećmi piórko miał zabawić, 
    A kwoli temu wieku lekkie rymy stawić, 

  • Tren III

    Wzgardziłaś mną, dziedziczko moja ucieszona!
    Zdałać się ojca twego barziej uszczuplona

  • Tren IV

    Zgwałciłaś, niepobożna Śmierci, oczy moje, 
    Żem widział umierając miłe dziecię swoje! 

  • Tren IX

    Kupić by cię, Mądrości, za drogie pieniądze! 
    Która, jesli prawdziwie mienią, wszytki żądze, 

  • Tren V

    Jako oliwka mała pod wysokim sadem
    Idzie z ziemie ku górze macierzyńskim śladem,

  • Tren VI

    Ucieszna moja śpiewaczko! Safo słowieńska! 
    Na którą nie tylko moja cząstka ziemieńska, 

  • Tren VII

    Nieszczęsne ochędóstwo, żałosne ubiory 
    Mojej namilszej cory!

  • Tren VIII

    Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim, 
    Moja droga Orszulo, tym zniknieniem swoim! 

  • Tren X

    Orszulo moja wdzięczna, gdzieś mi się podziała? 
    W którą stronę, w którąś się krainę udała?

  • Tren XI

    Fraszka cnota ! - powiedział Brutus porażony... 
    Fraszka, kto się przypatrzy, fraszka z każdej strony!&nb

  • Tren XII

    Żaden ojciec podobno barziej nie miłował 
    Dziecięcia, żaden barziej nad mię nie żałował. 

  • Tren XIII

    Moja wdzięczna Orszulo, bodaj ty mnie była 
    Albo nie umierała lub się nie rodziła!

  • Tren XIV

    Gdzie te wrota nieszczęsne, którymi przed laty 
    Puszczał się w ziemię Orfeus szukając swej straty?

  • Tren XIX - albo Sen

    Żałość moja długo w noc oczu mi nie dała 
    Zamknąć i zemdlonego upokoić ciała ;

  • Tren XV

    Erato złotowłosa i ty, wdzięczna lutni,
    Skąd pociechę w swych troskach biorą ludzie smutni! 

  • Tren XVI

    Nieszczęściu kwoli a swojej żałości, 
    Która mię pravaie przejmuje do kości,

  • Tren XVII

    Pańska ręka mię dotknęła, 
    Wszytkę mi radość odjęta: 

  • Tren XVIII

    My, nieposłuszne, Panie, dzieci Twoje, 
    W szczęśliwe czasy swoje 

  • Z Anakreonta (I)

    Ja chcę śpiewać krwawe boje, 
    Łuki, strzały, miecze, zbroje; 

  • Z Anakreonta (II)

    Próżno się mam odejmować, 
    Widzę, że muszę miłować. 

  • Z Anakreonta (III)

    Ciężko, kto nie miłuje, ciężko, kto miłuje, 
    Najciężej, kto miłując łaski nie zyskuje.